Terugblik op raadsbijeenkomsten over veranderingen jeugdzorg Groningen
“Een mooie opkomst in goede sfeer met betrokken raadsleden. Over een belangrijk onderwerp: de veranderingen binnen de jeugdhulp in Groningen”, zo typeerde wethouder Ans Grimbergen van Veendam de bijeenkomst voor raadsleden in Veendam. De tweede bijeenkomst vond plaats in Winsum, waar wethouder Karen Hansems van Het Hogeland de raadsleden ontving: “Jeugdzorg is complex en ingewikkeld, en de gestelde vragen van de raadsleden waren helpend voor een beter begrip over en weer.” Jeugdregio Groningen organiseerde deze bijeenkomsten. Ze vonden plaats op 16 en 17 april 2025.
Situatie Jeugdbescherming Noord
Hemmala Sheerbahadoersing, bestuurder bij Jeugdbescherming Noord en Veilig Thuis Groningen, kreeg als eerste het woord van de wethouder. Zij gaf samen Hendrik Jan Klein Nagelvoort, manager kwaliteit en beleid, een toelichting op de huidige situatie van haar organisatie en het herstelplan. JB Noord heeft van de inspectie een tijdelijke certificering gekregen. De laatste jaren kampt de organisatie met hardnekkige problemen. De organisatie liet daarom samen met de gemeenten in Drenthe en Groningen een extern onderzoek uitvoeren naar hoe ze duurzaam kan verbeteren. Onderzoeksbureau AEF is in oktober 2024 gestart en leverde onlangs het onderzoeksrapport met herstelplan op.
Sheerbahadoersing: “Er heerst een samenhorigheid en een sterke wens om het beter te doen in de regio. Die certificering moeten we behouden, dat is écht het streven. Anders komen duizend kinderen in de knel. De gemeenten hebben financiële steun toegezegd om dit te voorkomen en daar ben ik blij mee.” Veel vragen uit de zaal gingen over het herstelplan: wat vraagt dit plan van de medewerkers en wat zijn consequenties voor kinderen en gezinnen. De bestuurder legde uit dat tachtig procent van de kinderen een vaste jeugdbeschermer heeft: “En dat is, gegeven de huidige situatie, echt knap. Wij werken eraan om alle gezinnen een vaste jeugdbeschermer te geven. Bij gezinnen waar (tijdelijk als gevolg van ziekte of verloop) geen vaste jeugdbeschermer is, werken we met een vast contactpersoon van ons cliëntenregieteam dat we hiervoor hebben ingericht. De belangrijkste taak van dit team is het zicht houden op de veiligheid van de kinderen. Hiermee werken wij op dezelfde manier als andere gecertificeerde instellingen in Nederland.”
Jeugdbescherming is pittig werk. Het vraagt veel van medewerkers. Op de vraag wat de organisatie nu anders doet vanuit het herstelplan ten opzichte van eerdere verbeteringen gaf Sheerbahadoersing aan: “Eerdere verbeterplannen waren gericht op een deel van de organisatie. We hebben nu fundamenteel gekeken naar wat de gehele organisatie nodig heeft om tot structurele verbeteringen te komen.”
Veranderingen binnen de jeugdzorg in de jeugdregio Groningen
Na de pauze volgde een toelichting op de actuele transformatie in de jeugdzorg in de jeugdregio Groningen. De aanpak van deze veranderingen is ondergebracht in drie verschillende programma’s: het Langjarig perspectief transformatie jeugdhulp, het Toekomstscenario Kind- en gezinsbescherming en de ontwikkeling van Hoogspecialistische jeugdhulp. Alle programma’s haken op elkaar in met als paraplu de landelijke Hervormingsagenda Jeugd. Dit zijn de afspraken die de gemeenten met het Rijk hebben gemaakt over de verbetering van het jeugdhulpstelsel.
Langjarig perspectief
Heidi Bolt, manager van het programma Langjarig perspectief transformatie jeugdhulp: “Jeugdzorg is ingewikkeld georganiseerd in Nederland. We willen het vereenvoudigen en dat samen doen, zodat er meer samenhang komt. Vaak hebben gezinnen te maken met verschillende problemen, zoals werkloosheid, armoede, vechtscheiding. De opdracht voor gemeenten, lokale teams en de netwerkpartners is om het gezin centraal te stellen en samen met hen te werken aan duurzame oplossingen.”
Er wordt te veel langs elkaar heen gewerkt. Dertig tot veertig procent van de jeugdhulpkosten gaat naar twaalf procent van de kinderen en gezinnen. “Het aanbod is niet het probleem, maar wel hoe we samenwerken. Hoe moet het dan anders? Er is ander gedrag en een cultuurverandering nodig. We zijn als gehele trein verantwoordelijk en niet per coupé. En dat vraagt anders kijken en werken, ander gedrag van alle betrokkenen. Vanuit dit programma werken we aan oplossingen daarvoor.”
Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming
Vervolgens legde Jenny Hof, programmamanager van het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming, uit dat het samenwerken tussen de instanties en gemeenten in een zogeheten proeftuin in Groningen heel succesvol is: “En we kunnen er ook meer door en dat is fijn!” Landelijk zijn er meerdere proeftuinen. Deze proeftuinen zijn vooral gericht op de samenwerking van partijen. Op die manier kunnen kinderen, gezinnen en huishoudens tijdige en passende hulp, ondersteuning en bescherming krijgen.
De vragen van raadsleden gingen voornamelijk over de nieuwe manier van samenwerking en wat die voor de gezinnen oplevert. De betrokken instanties, lokale teams, de hulpverlening en de jeugdbescherming werken meer en beter samen rond en met de gezinnen. Er is meer tijd voor reflectie en afstemming. “We zien dat kinderen beter en sneller geholpen worden met deze manier van werken”, aldus Hof.
Hoogspecialistische jeugdhulp (HSJ)
Tot slot gaf Andrea Bergsma een toelichting op wat het programma Hoogspecialistische jeugdhulp (HSJ) inhoudt: “HSJ is de hulp voor kinderen en gezinnen die meerdere hulpvragen hebben en veelal complexe en samenhangende problematiek, zoals bijvoorbeeld trauma, schulden, verslaving, huiselijk geweld en schooluitval. Hierbij gaat het vaak om meerdere gezinsleden met eigen problematiek en systeemproblematiek: opvoedstress en onveilige situaties. Onder HSJ vallen de zwaardere vormen van jeugdhulp zoals bijvoorbeeld Jeugdhulp Plus (gesloten jeugdhulp), kleinschalige (woon)voorzieningen, GGZ-behandeling en opname, crisishulp -en opname en verslavingszorg. Vaak is ook een gecertificeerde instelling zoals Jeugdbescherming Noord betrokken.”
Het doel van HSJ is het inrichten van een gecommitteerde samenwerking met systeemverantwoordelijkheid en een verbeterde uniforme werkwijze (signalering, consultatie, analyse, plan, regievoering en aandacht voor de hele leefomgeving van het kind en gezin. We willen werken als een netwerk. Hierin is het belangrijk dat partijen elkaar kennen en dat er wederzijds vertrouwen en respect is. Als we dat kunnen versterken, krijgen kinderen sneller de gewenste hulp. Dat vraagt bij alle betrokkenen een cultuur- en gedragsverandering. Ook vanuit HSJ zetten we daarop in.”
Samenwerken is de basis
“Dit alles is een flinke uitdaging die we alleen vanuit samenwerken met medewerkers van de Regionale Inkooporganisatie Groningen (RIGG), betrokken gemeenten, verwijzers en aanbieders kunnen realiseren”, aldus wethouder Ans Grimbergen in haar afsluitende woord. Naast wethouder is Grimbergen onder meer vicevoorzitter van het Regionaal Bestuurlijk Overleg van de Jeugdregio Groningen.
De getoonde powerpoint presentatie en praatplaten is via de betreffende link in te zien.